นวดเปิดท่อน้ำนม จบปัญหาน้ำนมน้อย น้ำนมไม่ไหล จริงหรือ?

Enfa สรุปให้

• คุณแม่บางคนเริ่มมีน้ำนมไหลซึมออกมาตั้งแต่ก่อนใกล้คลอด คุณแม่บางคนพอหลังคลอดปุ๊บก็มีน้ำนมไหลออกมาตามปกติ แต่ก็มีคุณแม่อีหลายคนที่หลังจากคลอดแล้ว น้ำนมไหลน้อย น้ำนมไหลไม่พอ
• ซึ่งส่วนมากมักมีสาเหตุมาจากอาการเต้านมคัดตึง เต้านมอักเสบ เต้านมเป็นฝี ท่อน้ำนมอุดตัน ส่งผลให้ปริมาณน้ำนมไหลออกมาได้น้อย ทำให้ทารกกินนมแม่ได้ไม่เพียงพอต่อความต้องการ เสี่ยงต่อการขาดสารอาหาร
• การนวดเปิดท่อน้ำนม จึงเป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่มีส่วนช่วยกระตุ้นให้น้ำนมไหลออกมาง่ายขึ้น โดยการนวดเต้านมนั้นคุณแม่สามารถเริ่มนวดเพื่อเตรียมเต้าได้ตั้งแต่ก่อนคลอด หรืออายุครรภ์ 35 สัปดาห์ขึ้นไป ไม่จำเป็นต้องรอนวดหลังคลอดเพียงอย่างเดียว

เลือกอ่านตามหัวข้อ

• นวดเปิดท่อน้ำนม คืออะไร
• นวดเปิดท่อน้ำนมมีประโยชน์อย่างไร
• วิธีนวดเต้าก่อนคลอด ทำอย่างไร
• วิธีนวดเต้าหลังคลอด

การนวดเปิดท่อน้ำนม เป็นอีกหนึ่งวิธีที่สามารถช่วยกระตุ้นให้น้ำนมของคุณแม่ไหลออกมาได้ง่ายขึ้น ช่วยให้ทารกสามารถดื่มนมได้เต็มที่ มีน้ำนมไหลออกมอย่างเพียงพอ แต่...การนวดเปิดท่อน้ำนมทำอย่างไร วิธีนี้ได้ผลจริง ๆ หรือว่าเป็นแค่เพียงความเชื่อที่ส่งต่อกันมาเท่านั้นนะ 

นวดเปิดท่อน้ำนม คืออะไร

แม่หลายคนมีปัญหาเต้านมคัดตึง เต้านมอักเสบ เต้านมเป็นฝี ท่อน้ำนมอุดตัน ซึ่งปัญหาเหล่านี้ทำให้น้ำนมแม่ไหลออกน้อย หรือไม่ค่อยไหล ส่งผลให้ทารกได้กินนมในปริมาณน้อยกว่าที่ควรจะเป็น ซึ่งอาจมีผลต่อพัฒนาการของทารกได้ 

การนวดเปิดท่อ เป็นการนวดเพื่อช่วยเปิดให้ท่อน้ำนมที่คั่งค้าง เนื่องมาจากปัญหาเต้านมคัดตึง เต้านมอักเสบ เต้านมเป็นฝี ท่อน้ำนอุดตัน การนวดเต้านมจะช่วยกระตุ้นให้น้ำนมแม่สามารถไหลเวียนออกมาได้ดีขึ้น 

การนวดเปิดท่อน้ำนมมีประโยชน์อย่างไร

ประโยชน์หลัก ๆ ของการนวดเปิดท่อน้ำนมก็คือ เพื่อช่วยให้ปริมาณน้ำนมของแม่สามารถไหลเวียนออกมาได้ดีขึ้น มากไปกว่านั้น ยังเป็นวิธีที่คุณแม่สามารถลงมือทำได้เองตามคำแนะนำที่ถูกต้องจากแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญโดยไม่ต้องเสียค่าใช้จ่าย หรือมีค่าใช้จ่ายที่น้อยกว่าในกรณีที่ใช้การอัลตราซาวนด์เพื่อช่วยเปิดท่อน้ำนมที่อาจจะมีค่าใช้จ่ายเพิ่มตามมาด้วย 

ก่อนคลอดควรเริ่มนวดเต้าหรือไม่ วิธีนวดเต้าก่อนคลอด ทำอย่างไร

การเตรียมเต้าก่อนคลอดโดยการนวดเต้า มีส่วนช่วยกระตุ้นให้มีน้ำนมสะสมมากเพียงพอที่จะใช้หลังคลอด ซึ่งคุณแม่สามารถที่จะเริ่มนวดเต้านมได้ตั้งแต่อายุครรภ์ 35 สัปดาห์เป็นต้นไปเลยค่ะ ไม่ต้องรอจนถึงใกล้กำหนดคลอด 

โดยคุณแม่สามารถที่จะนวดเต้าก่อนคลอดได้ ดังนี้ 

• ชโลมครีมลาโนลินลงบนฝ่ามือ ครีมลาโนลินเป็นครีมเพิ่มความชุ่มชื้นให้ผิวหนังและป้องกันอาการระคายเคือง 
• จากนั้นเริ่มนวดจากบริเวณส่วนบนของหน้าอกแล้วไล่ลงมาส่วนล่างของหน้าอก โดยเวลานวดให้เริ่มนวดจากหน้าอกทางซ้ายก่อนแล้วจึงย้ายมาทำข้างขวา โดยเต้านมแต่ละข้างให้นวดในลักษณะนี้ 5 ครั้ง 
• เมื่อนวดเต้าเสร็จแล้ว ให้ใช้นิ้วหัวแม่มือกับนิ้วชี้คลึงไปที่บริเวณหัวนมเบา ๆ ประมาณ 4-5 ครั้ง จากนั้นให้ดึงหัวนมให้ยืดออกมาเล็กน้อย วิธีนี้จะช่วยทำให้หัวนมของแม่แข็งแรง 
• เพิ่มความชุ่มชื้นอีกครั้งด้วยการทาครีมบำรุงผิวทั่วไปบริเวณเต้านมและหัวนม 

วิธีนวดเต้าหลังคลอด

สำหรับคุณแม่ที่มีปัญหาน้ำนมไหลน้อย ไม่ค่อยไหล สามารถลองใช้วิธีนวดเปิดท่อได้ค่ะ ซึ่งวิธีนวดเปิดท่อน้ำนมนี้ คุณแม่สามารถขอคำแนะนำพื้นฐานจากแพทย์หรือพยาบาลผู้เชี่ยวชาญได้ด้วยนะคะ 

โดยหลัก ๆ แล้วการนวดเปิดท่อน้ำนม ก็จะมีขั้นตอนดังต่อไปนี้ 

ก่อนเริ่มนวดเต้านม 

• นำผ้าขนหนูไปชุบกับน้ำอุ่นจัด บิดพอหมาด ๆ  
• จากนั้นนำมาประคบที่บริเวณเต้านม ประคบทิ้งไว้ประมาณ 15-20 นาที 
• การประคบร้อนนี้จะช่วยเปิดรูขุมขน และช่วยกระตุ้นให้เกิดการไหลเวียนภายในเต้านมได้ดีขึ้น 

การคลึงเต้า 

• สำหรับคุณแม่มือใหม่ที่จะเริ่มการนวดเต้านม ให้เริ่มจากการคลึงเต้าก่อน เพื่อเป็นการกระตุ้นให้น้ำนมไหลเวียนได้ดีขึ้น 
• วิธีการคลึงเต้าทำได้โดยใช้บริเวณข้อนิ้วมือ หรือจะใช้บริเวณฝ่ามือก็ได้ค่ะ จากนั้นให้ค่อย ๆ นวดคลึงเป็นวงก้นหอยที่บริเวณเต้านม เวลานวดให้เริ่มนวดวนจากข้างบนลงข้างล่าง และนวดจากข้างซ้ายไปข้างขวา  
• โดยในช่วงระยะแรก ๆ หลังคลอดนั้นคุณแม่อาจจะมีอาการคัดตึงเต้านมนิดหน่อย หรือรู้สึกเต้านมแข็ง การนวดคลึงครั้งละ 2-3 นาที ก็จะช่วยให้เต้านมของคุณแม่นิ่มลงได้ค่ะ 

การนวดหัวนมและนวดลานนม 

• การนวดที่บริเวณหัวนมและลานนม เป็นอีกหนึ่งจุดสำคัญที่คุณแม่ไม่ควรพลาดนะคะ เพราะบริเวณนี้จะเป็นส่วนปลายของท่อน้ำนม การนวดที่บริเวณนี้จะช่วยกระตุ้นให้ท่อน้ำนมเปิด และน้ำนมสามารถไหลเวียนออกมาได้ดีขึ้นค่ะ 
• วิธีนวดหัวนมและลานนม ทำได้ง่ายมากค่ะ เพียงใช้นิ้วมือ 2 หรือ 3 นิ้ว จ่อประคองไว้ข้างล่างของหัวนมจากนั้นให้ใช้นิ้วหัวแม่มือกดลงเบา ๆ ที่บริเวณด้านบนของหัวนม  
• หลังจากนั้นให้ทำการคลึงวนที่บริเวณหัวนม โดยวนจากข้างบนหัวนมลงข้างล่าง และวนจากซ้ายไปขวา เช่นเดียวกับการนวดคลึงเต้านม  
• ให้ค่อย ๆ ทำการคลึงหัวนมไปเรื่อย ๆ ประมาณ 1 นาที หรือจนกระทั่งหัวนมเริ่มนิ่มลง พอหัวนมนิ่มลงแล้ว คุณแม่ก็ค่อยขยับมาที่ลานนมและทำการนวดคลึงเช่นเดียวกัน นวดไปเรื่อย ๆ จนรู้สึกว่าลานนมนิ่มลง  

การนวดบีบไล่น้ำนม 

• การนวดเพื่อบีบไล่น้ำนมนี้จะเป็นเหมือนการเคลียร์เต้านม เพื่อช่วยกระตุ้นให้น้ำนมสามารถไหลออกมาได้ง่ายขึ้น 
• โดยคุณแม่เพียงทำนิ้วหัวแม่มือ นิ้วชี้ และนิ้วกลางเป็นรูปตัว C จากนั้นให้ใช้ทั้ง 3 นิ้วนี้ไปประคองไว้ที่เต้านม โดยใช้นิ้วกลางยกเต้าขึ้น และวางนิ้วหัวแม่มือกับนิ้วชี้ไว้ที่บริเวณขอบลานนม  
• วางให้นิ้วชี้อยู่ด้านล่าง นิ้วหัวแม่มืออยู่ด้านบน จากนั้นค่อย ๆ กดลงไปที่ขอบลานนม เมื่อกดเสร็จแล้วให้ค่อย ๆ ถ่างนิ้วออก เพื่อให้รู้สึกว่าหัวนมตึง เมื่อหัวนมเริ่มตึงแล้ว จึงค่อย ๆ ทำการบีบไล่เต้านมด้วยนิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้อีกครั้ง 

วิธีนวดน้ำนม กรณีที่คุณแม่เจ็บคัดเต้านม มีวิธีการนวดเหมือนกันไหม 

การนวดเต้านม ควรจะทำในกรณีที่คุณแม่มีสภาพร่างกายเป็นปกตินะคะ แต่ถ้าหากคุณแม่มีอาการเจ็บคัดตึงเต้านม หรือปวดเต้านม วิธีนวดเต้าคัดอาจจะยังไม่ใช่ทางออกที่เหมาะสมค่ะ วิธีที่ดีที่สุดคือคุณแม่ควรจะไปพบแพทย์เพื่อเข้ารับการตรวจวินิจฉัยดูก่อนว่า อาการปวดนั้นเกิดจากอะไร และสามารถทำการนวดเต้านมได้หรือไม่

ทั้งนี้เพื่อป้องกันกรณีที่อาการปวดคัดตึงเต้านมนั้นอาจมีสาเหตุมาจากภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ ที่อาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพของคุณแม่ได้ค่ะ

การเปิดท่อน้ำนม ด้วยการนวด คุณแม่ทำเองได้ไหมหรือควรพึ่งพาผู้เชี่ยวชาญ 

การนวดเต้าหลังคลอด มีตั้งแต่นวดบริเวณเต้า ไปจนถึงถึงการนวดบริเวณหัวนม และลานนม ซึ่งคุณแม่บางท่านอาจจะรู้สึกว่าการนวดแบบนี้เป็นรูปแบบการนวดเต้าหลังคลอด แผนไทยหรือเปล่า? จะต้องไปนวดกับหมอนวดที่เป็นแพทย์แผนไทยเท่านั้นหรือไม่?

จริง ๆ แล้ววิธีการนวดเต้านมนั้นคุณแม่สามารถขอคำแนะนำโดยตรงจากแพทย์หรือพยาบาลผู้เชี่ยวชาญได้เลยค่ะ และคุณแม่ก็สามารถที่จะทำได้ด้วยตัวเองโดยไม่ต้องไปเสียเงินจ้างหมอนวดที่ไหน นวดเองได้ที่บ้านเลย

นวดเปิดท่อน้ำนมแล้วมีอาการแบบนี้ ควรไปพบคุณหมอ

ก่อนที่จะเริ่มการนวดเพื่อเปิดท่อน้ำนมนั้นคุณแม่ต้องไม่ลืมที่จะสังเกตอาการของตนเองด้วยว่ามีอาการปวดเต้านม เต้านมบวม มีไข้ หรือครั่นเนื้อครั่นตัวหรือไม่

หากมีอาการดังที่กล่าวไปข้างต้น อย่าเพิ่งทำการนวดใด ๆ แต่คุณแม่ควรไปพบแพทย์ก่อนเลยค่ะ เพื่อเข้ารับการตรวจวินิจฉัยดูว่ามีภาวะแทรกซ้อน หรือมีความผิดปกติใด ๆ หรือไม่ ป้องกันไม่ให้เกิดการแทรกซ้อนรุนแรง ที่อาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพของคุณแม่ได้ค่ะ

นมแม่ดีที่สุดโดยเฉพาะน้ำนมเหลืองที่มีแลคโตเฟอร์ริน

แลคโตเฟอร์ริน โปรตีนในนมแม่ที่จะพบได้มากที่สุดในน้ำนมเหลือง หรือน้ำนมระยะแรกที่จะไหลออกมาใน 1-3 วันแรกหลังคลอด ซึ่งทำหน้าที่ต่อต้านเชื้อแบคทีเรีย ไวรัส และเชื้อรา จึงช่วยส่งเสริมภูมิคุ้มกันให้ลูกน้อย

บทความแนะนำสำหรับคุณแม่ตั้งครรภ์

• สังเกต 20 อาการคนท้องระยะเริ่มต้น ในช่วง 1-4 สัปดาห์แรก
• แผลผ่าคลอด ดูแลอย่างไร ให้หายเร็ว และลดรอย
• อาการใกล้คลอด สังเกตทัน รับมือได้
• ปั๊มนมยังไงให้ถูกวิธี ปั๊มแบบไหนให้นมเกลี้ยงเต้า
• วิธีอุ่นนมแม่ อุ่นยังไงให้ถูกต้อง และน้ำนมไม่เสียคุณภาพ
• ท่อน้ำนมตัน..ต้องรีบจัดการด่วน
• คุณแม่คัดเต้านมทำยังไงดี มาดูวิธีบรรเทาอาการคัดเต้ากัน!